•လစ္ဘာတီ႐ုပ္ထုႀကီးရဲ႕သမိုင္းအက်ဥ္း

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ မန္ဟတၱန္ခ႐ိုင္၊ နယူးေယာက္ဆိပ္ကမ္းရဲ႕အလယ္ လစ္ဘာတီကၽြန္းေပၚက ႀကီးမားတဲ့ ေခတ္သစ္ဂႏ ၳ၀င္ပန္းပုလက္ရာႀကီးဟာ လစ္ဘာတီ႐ုပ္ထုႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္။

လစ္ဘာတီကို အဂၤလိပ္လို Liberty Enlightening the World (ကမာၻႀကီးကို အလင္းေဆာင္တဲ့လစ္ဘာတီ)လို႔ ေခၚပါတယ္။ ျပင္သစ္လိုကေတာ့ (La Liberte’ eclairant le monde) လို႔ေခၚပါတယ္။

ဒီ႐ုပ္ထုႀကီးကို ျပင္သစ္လူမ်ဳိး ပန္းပုပညာရွင္ ဖရက္ဒရစ္ၾသဂတ္စ္တ္ဘာသိုးလီ (Frederic Auguste Bartholdi) က ထုလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေအာက္တိုဘာ ၂၈၊ ၁၈၈၆ မွာ ၿပီးစီးပါတယ္။ ျပင္သစ္ျပည္သူေတြက အေမရိကန္ကို ေပးတဲ့ လက္ေဆာင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ႐ုပ္ထုႀကီးဟာ လြတ္လပ္ျခင္းကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေခါမနတ္ဖုရားမ လစ္ဘာတက္စ္ (Libertas) ကို အသြင္ယူထားတာျဖစ္ပါတယ္။ (Godness of Freedom) ေပါ့။ ႐ုပ္ထုမွာ ၀တ္႐ံုၿခံဳထားၿပီး လက္တစ္ဖက္က မီး႐ွဴးတိုင္ကို ကိုင္ေျမႇာက္ထားပါတယ္။ က်န္တဲ့လက္တစ္ဖက္ကေတာ့ tabula ansata လုိ႔ေခၚတဲ့ ဥပေဒ ကမၸည္းစာတိုင္ကို ကိုင္စြဲထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေရးထိုးထားတဲ့ကမၸည္းစာက တျခားမဟုတ္ပါဘူး။ အေမရိကန္တို႔ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာတဲ့ေန႔စြဲ.. ဇူလိုင္ ၄၊ ၁၇၇၆ ပါ။ ႐ုပ္ထုႀကီးရဲ႕ေျခရင္းဘက္မွာေတာ့ ပ်က္က်ေနတဲ့ သံႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။ နတ္ဘုရားမ႐ုပ္ထုႀကီးစာ လြတ္လပ္ျခင္းကိုသာမကဘဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံကိုပါ ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ ထင္ရွားလွတဲ့႐ုပ္ထုႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္။
သူမဟာ ျပည္ပက ေရာက္လာၾကတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်သူေတြကို လက္ကမ္းႀကိဳဆိုေနတဲ့ သေကၤတတစ္ခုလည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။

ပန္းပုပညာရွင္ ဘာသိုးလီကို ၾကည္ညိဳရင္းစြဲရွိတဲ့ ျပင္သစ္ပါေမာကၡနဲ႔ႏိုင္ငံေရးသမား Edouard Rene de Laboulaye က အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အထိမ္းအမွတ္တစ္ခုခုေလာက္လုပ္ဖို႔ ၁၈၅၆ မွာ အႀကံျပဳပါတယ္။ အဲဒီစီမံကိန္းႀကီးမွာ ျပင္သစ္နဲ႔အေမရိကန္ျပည္သူေတြ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၾကမယ္ေပါ့။
အဲဒီေခတ္က အက်ပ္အတည္းျဖစ္ေနတဲ့ ျပင္သစ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနေၾကာင့္ ၁၈၇၀ အေစာပိုင္းကာလေတြအထိ ႐ုပ္ထုနဲ႔ပတ္သက္တဲ့လုပ္ငန္းကို မစႏိုင္ေသးပါဘူး။ ၁၈၇၅ ခုႏွစ္အေရာက္မွာေတာ့ ျပင္သစ္တို႔ဘက္က ႐ုပ္ထုရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ကိုေထာက္ပ့ံမယ္၊ အေမရိကန္ေတြဘက္ကေတာ့ ႐ုပ္ထုအတြက္ေနရာရယ္၊ ႐ုပ္ထုတင္မယ့္ ေအာက္ခံခံုရယ္ေဆာက္ေပးဖို႔ Laboulaye က ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါတယ္။ ႐ုပ္ထုတစ္ခုလံုးမၿပီးခင္မွာ ႐ုပ္ထုရဲ႕ ဦးေခါင္းရယ္ မီး႐ွဴးကိုင္ေျမႇာက္ထားတဲ့လက္ရယ္ကို ဘာသိုးလီက အၿပီးသတ္ထုလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္မွာ ၿပီးစီးသြားတဲ့အပိုင္းေလးေတြကိုပဲ လူအမ်ားၾကည့္လို႔ရေအာင္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာကုန္စည္ျပပြဲမွာ ျပသခဲ့ပါတယ္။
မီး႐ွဴးတိုင္ကိုင္ေျမႇာက္ထားတဲ့လက္ကို ၁၈၇၆ ခုႏွစ္က ဖီလ္ဒဲဖီးယားမွာ လုပ္တဲ့ Centennial ကုန္စည္ျပပြဲမွာ ျပသခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၈၂ ခုႏွစ္အထိ နယူးေယာက္မက္ဒီဆင္စကြဲပန္းၿခံမွာ ျပသထားခဲ့ပါတယ္။ ရန္ပံုေငြရွာရတာ အေတာ္ေလးခက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္လူမ်ဳိးေတြအတြက္ ပိုၿပီးခက္ပါတယ္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္အေရာက္မွာ ႐ုပ္ထုေအာက္ခံခံုေဆာက္လုပ္ေရးစီမံကိန္း ရန္ပံုေငြျပတ္လပ္ေတာ့မယ့္ အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ စီမံကိန္းႀကီးအၿပီးသတ္ႏိုင္ဖုိ႔ နယူးေယာက္ကမာၻ(the New York World) သတင္းစာထုတ္ေ၀သူ ဂ်ဳိးဇက္ပူလစ္ဇာကစၿပီး အလွဴေငြေတြထည့္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ လူ ၁၂၀၀၀၀ ေလာက္လာၿပီး အလွဴေငြထည့္ၾကပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ တစ္ေဒၚလာေအာက္ပဲလွဴၾကပါတယ္တဲ့။ ႐ုပ္ထုႀကီးကိုထုၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေသတၱာႀကီးေတြနဲ႔ထည့္ၿပီး ေရေၾကာင္းကတစ္ဆင့္သယ္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အဲဒီတုန္းက Bedloe ကၽြန္းလို႔ေခၚတဲ့ ကၽြန္းေပၚမွာ ႐ုပ္ထုကို ျပန္ဆင္ပါတယ္။

႐ုပ္ထုႀကီးၿပီးစီးတဲ့အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္နဲ႔ ticker-tape parade လို႔ေခၚတဲ့ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ပထမဆံုး လူထုခ်ီတက္ဂုဏ္ျပဳပြဲႀကီးကုိ ၀ွဲခ်ီးက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အခမ္းအနားမွာ သမၼတ Grover Cleveland က သဘာပတိမူပါတယ္။
႐ုပ္ထုႀကီး ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္ ၁၉၃၈ မွာ ပိတ္လိုက္ပါတယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းကာလေတြမွာလည္း ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈေတြရွိတယ္ဆိုၿပီး ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၈၆ ခုႏွစ္အထိ ပိတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ မီး႐ွဴးတိုင္နဲ႔ ႐ုပ္ထုရဲ႕အတြင္းပိုင္းအစိတ္အပိုင္းႀကီးတစ္ခုကို အစားထိုးခဲ့ရပါတယ္။

၂၀၀၁ စက္တင္ဘာ ၁၁ တိုက္ခိုက္မႈႀကီးျဖစ္ပြားတဲ့ေနာက္မွာ ႐ုပ္ထုရဲ႕ ေအာက္ခံခံုကို ဖြင့္ေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၀၉ မွာေတာ့ လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ခရီးသည္ေတြကို လူဦးေရအကန္႔အသတ္နဲ႔ ႐ုပ္ထုရဲ႕ သရဖူအထိ တက္ေရာက္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလွကားေတြျပန္တပ္ဆင္ဖို႔နဲ႔ တျခားလံုၿခံဳေရးအေျခအေနေတြေၾကာင့္ ႐ုပ္ထုကိုေရာ ေအာက္ခံခံုကိုေရာ ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာ ၂၈ ရက္အထိ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ထပ္ပိတ္ထားျပန္ပါတယ္။ အဲ.. လစ္ဘာတီကၽြန္းကုိေတာ့ ဖြင့္ထားေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖြင့္ေပးၿပီး တစ္ရက္အၾကာမွာပဲ နာမည္ေက်ာ္ စႏၵီမုန္တိုင္း၀င္လို႔ လစ္ဘာတီကၽြန္းကို ျပန္ပိတ္လိုက္ရျပန္ပါတယ္။

၂၀၁၃ ဇူလိုင္ ၄ မွာေတာ့ ႐ုပ္ထုကိုေရာ ကၽြန္းကိုပါ ျပန္ၿပီး ဖြင့္လွစ္ေပးလိုက္ပါတယ္။

မီး႐ွဴးတိုင္ပတ္ပတ္လည္မွာရွိတဲ့ ေလသာေဆာင္ကိုေတာ့ လံုၿခံဳေရးအေျခအေနအရ မသြားေရာက္ၾကဖို႔ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္ကတည္းက တားျမစ္ထားတယ္လို႔သိရပါတယ္။

႐ုပ္ထုႀကီးရဲ႕ အရြယ္အစားကိုခန္႔မွန္းခ်င္ရင္ ဟိုးေအာက္နားေလးက ျမင္ရတဲ့ လူေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ၾကပါဗ်ာ..။


►► စည္သူ◄◄

♣♣(အဆံုးအထိ ဖတ္ေပးသူမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။
က်ေနာ့္ရဲ႕စာမူကို ဖတ္လို႔ ရင္ထဲ တစ္ခုခု က်န္သြားမယ္ဆိုရင္ေက်နပ္ပါၿပီ။
ကိုယ္တိုင္ဘာသာျပန္ထားတာမို႔ ခၽြတ္ေခ်ာ္မႈရွိခဲ့ရင္ ဘာသာျပန္တဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႕အမွားလို႔ မွတ္ယူေစခ်င္ပါတယ္။ )